فروشگاه یا شهربازی؟/خرید کردن فرصتی برای آموزش به کودک

رفتن به فروشگاه و خرید کردن با بچه‌ها برای بسیاری از والدین یک چالش است. فروشگاه‌ها و حتی مغازه‌های محلی به خاطر ظاهر جذاب و رنگارنگ بسته‌بندی‌ها و گاهی نوع چینش آنها، برای بچه‌ها درست مثل یک شهربازی هستند. بچه‌های کوچکتر مدام می‌خواهند به قفسه‌ها دست بزنند و بچه‌های بزرگتر همه خوراکی‌های دور وبرشان را می‌خواهند. گاهی حتی بچه‌ها نمی‌دانند چیزی که از قفسه برداشته‌اند فقط یک بسته دستمال کاغذی یا واکس کفش است، اما به خاطر ظاهر جذاب آن سروصداکنان و گریه‌کنان می‌خواهند برایشان واکس کفش بخرید!

گاهی در این مواقع والدین هم کنترل اوضاع را از دست می‌دهند و ممکن است به خاطر نگاه‌های بقیه، رفتار نامناسبی با کودک از خود بروز بدهند. که البته دیده شده همین رفتار هم باعث لجبازی و غیرقابل کنترل‌تر شدن کودک می‌شود. در نهایت هم والدین می‌مانند با خستگی یک خرید که قرار بود مفرح باشد اما تبدیل به یک کارزار جنگ اعصاب شد!

در اینجا برای والدینی که در این مرحله از فرزندپروری هستند، راهکارهایی را جمع‌آوری کرده‌ایم که به کمک آنها بتوانند راحت‌تر با فرزندشان خرید کنند.

کودکان به فرد دیگری بسپارید

این را به عنوان اولین راهکار معرفی می‌کنیم چون کودکان به هرحال کودک هستند و فروشگاه‌‌ها و مغازه‌ها هم در هرحال جذاب. پس اگر امکانش را دارید تا سنی که بچه‌ها به مرحله خودکنترلی برسند و مفاهیمی مثل «دست نزدن به وسائل قفسه‌ها»، « نخوردن خوراکی قبل از پرداخت پول»، « امکان خرید محدود نسبت به کل فروشگاه و با مجوز والدین» را درک نکرده‌اند، آنها را به مکان‌هایی از این دست نبرید. به خصوص در این ایام که کرونا هم در کمین است.

اما اگر شخصی را برای مراقبت از فرزندتان در غیاب خود ندارید، راهکارهای بعدی را بخوانید.

کودک را مشارکت بدهید

یکی از موثرترین راه‌های کاهش تنش با بچه‌ها مشارکت دادن در کارهایی است که تصور می‌کنیم بزرگسالانه هستند. اما اگر بخشی از این کارها را به بچه‌ها واگذار کنیم، متوجه می‌شویم که آنها هم در مشارکت کردن زیاد سخت‌گیر نیستند و سراغ کارهای تخصصی نمی‌روند. درواقع همین که مشارکت کنند، برای آنها کافیست.

به عنوان مثال با فرزند خود قرار داشته باشید که او همیشه رسید اجناس را به مسئول کنترل بسته‌های خرید، تحویل بدهد.  یا اگر هربار خرید مشابهی دارید برداشتن آنها را به عهده کودک بگذارید. اجازه بدهید یکی از پلاستیک‌های کوچک را حمل کند یا چرخ خرید را هل بدهد. همه اینها انواعی از مشارکت کودک هستند که هم به او اعتماد به نفس می‌دهد و هم باعث می‌شود از بهانه‌گیری‌ها فاصله بگیرد. اما گاهی مشکل بچه‌ها خواستن خوراکی‌های کل مغازه و فروشگاه است. برای این مشکل راه‌حل بعدی را بخوانید.

برای کودک هم لیست خرید تهیه کنید

تهیه لیست خرید کودک، نوع دیگری از مشارکت کودک در فرآیند خرید با محوریت خرید کردن برای خودش است. می‌توانید همانطور که برای خودتان لیست خرید می‌نویسید، برای کودک هم همین کار را انجام بدهید. مثلا اگر از شما درخواست خوراکی خاصی کرد بگویید: « در لیست خریدت بنویس تا آخرهفته از فروشگاه بخریم». در اولین مراجعه برای خرید هم اول لیست کودک را تهیه کنید و بعد سراغ خرید خود بروید. البته باید به عنوان والدین با ترفندهای خود این لیست را کنترل کنید و اینطور نباشد که کودک تصور کند، با صرف نوشتن هر چیزی در لیست خرید، شما مجبور هستید آن را برایش تهیه کنید. حتی اگر کودک شما در سنی است که به او پول توجیبی می‌دهید، بهتر است کودک برای لیست خود از پول توجیبی‌اش هم خرج کند.

اما اگر لیست تهیه نکردید، در هر بار مراجعه برای خرید به کودک این امکان را بدهید که متناسب با بودجه شما، خرید داشته باشد. کودکان معمولا خوراکی‌ها را دوست دارند. می‌توانید بین چند قفسه خوراکی به او فرصت انتخاب بدهید و بگویید از بین این چهارمحصول، یک یا دومحصول را انتخاب کن و در سبد خرید بیانداز.  به کودک یاد بدهید هربار انتخابهای محدودی دارد و اگر دوست دارد از همه خوراکی‌ها داشته باشد، باید تا نوبت بعدی خرید ثبت کند و این بار خوراکی متفاوت را بردارد.

به خرید کردن به چشم فرصتی برای آموزش نگاه کنید

دادن حق انتخاب به کودک از بین چندمحصول انتخابی دو مزیت دارد. اول همان حس احترام، عزت نفس و حق انتخابی است که به کودک می‌دهیم و دوم محدود کردن انتخابهای او از بین منتخبین والدین است که هم خطا و اشتباه او را کم می‌کند و هم او را متوجه می‌کند باید کارهایی از این دست را با نظارت والدین انجام بدهد.

اما اگر کودک شما در سنی بود که خواست از لیست منتخبین شما سرپیچی کند و برای برداشتن خوراکی به سراغ قفسه‌های دیگر رفت، حتی اگر آن خوراکی ناسالم بود برای دفعات اول با او موافقت کنید. اما بگویید باید بخشی از پول آن را از پول توجیبی خودش بپردازد یا اگر این انتخاب را داشته باشد، به جای دو خوراکی فقط می‌تواند همین یکی را بردارد. در این صورت کودک متوجه تبعات انتخاب خارج از نظارت والدین خواهد شد و در خریدهای بعدی محتاط‌تر برخورد خواهد کرد.

صحبت کردن با کودک و احترام گذاشتن به شخصیت او اگر از ابتدا با پایه‌ریزی درست پیش برود، همیشه جواب می‌دهد. اما این صحبت کردن و ایجاد آمادگی در او باید قبل از وارد شدن به محیط موردنظر باشد. پس از این به بعد یکی از بازی‌های شما با کودکتان می‌تواند «فروشگاه‌بازی» باشد. در این بازی حتما شما یک بار نقش آن بچه‌ای که در فروشگاه بهانه‌گیری و سروصدا می‌کند را بازی کنید و واکنش کودکتان را بسنجید. راهکارهایی که کودکتان در مواجهه با نقش شما می‌دهد، احتمالا همان رفتاری است که دوست دارد شما با او داشته باشید.